Hasan ve Nazire Okyar İkizdere Köyü’ndeki eski evlerinin fotoğrafını gösteriyor. Bu ev İkizdere Barajı’nın suları altında kalacağı için 18 Nisan 2010’da terk edilmiş. Okyarlar Kızılcaköy’e taşınmış.
Sebil, Hüseyin Kolay
İkizdere Barajı’nın inşaatı 2009 yılında başlar. Baraj gövdesinin yüksekliği yüz bir metredir. Su tutunca 5,47 kilometrekarelik göl alanına sahip olacak baraj için bu alanda bulunan köyler boşaltılır. Sular altında kalacak verimli tarım arazilerinde incir, zeytin, erik, elma, narenciye, sebze ekilip biçilmektedir. Tarlalar bozulur, ağaçlar kesilir. Köylüler Nisan 2010’da yeni kurulan İkizdere köyüne taşınır.
İkizdere Çayı’ndan ve dağ köylerinden gelecek kar sularından beslenecek baraj, İncirliova, Efeler, Germencik ilçelerinin içme suyunu Söke ovasının ise sulama suyunu sağlamak üzere planlanmıştır.
Ancak son yıllarda yaşanan kürese iklim değişikliğiyle birlikte yağışların azalması sıcaklığın artması, kaynakların kuruması sonucu barajın suları çekilir geriye çorak topraklar kalır. Bir de sular altında kalan köylerden arta kalanlar.
***
Barajın suları altında kalan İkizdere Köyü’nde birkaç kuşaktır yaşayan Hasan Okyar’ın büyük nenesi Cennet Uçar zamanında İncirliova’nın varlıklı ailelerinden birinin kızıdır. Köyde “sarı kız” diye bilinir.
Gel zaman git zaman Sarı Kız Köyün mesire alanına bir çeşme yaptırır ve adına da “Sarı Kız Çeşmesi” denir. Herkesin çevresinde zaman geçirmekten hoşlandığı, ulu ağaçların gölgesinde güzel bir çeşmedir.
Uçar ailesi çeşmenin bakımını üstlenir, sonraki kuşaklar onarımını yapar ve hiç kesilmeden akması için gayret ederler. Son olarak bu görevi torun Hasan Okyar üstlenir.
Ancak İkizdere barajının yapılmasıyla birlikte köy boşaltılırken çeşmenin etrafındaki mesire alanını kaplayan çınarlar ve kavak ağaçları kesilir, borular tahrip olur.
Hasan Okyar eşi Nazire Okyar ve oğlu Hüseyin ile İkizdere'ye yakın Kızılcaköy'den satın aldıkları arazide yaptırdıkları yeni eve taşınırken Sarı Kız çeşmesi de anılarda kalır.
Kurak giden iklim koşuları ve yükselen sıcaklığın ardından baraj gölü kuruyunca İkizdere Köyü’nün kalıntılarıyla birlikte Sarı Kız Sebili de ortaya çıkar.
Nazire Okyar, Dibekçiler Köyünün Çarı Kuzu Yaylasında doğup büyümüş. Ailesiyle yaylanın aşağısındaki İkizdere köyüne yerleştikten sonra 1958 yılında Hasan Okyar’la evlenmiş.
Hasan Okyar, 1933 yılında doğmuş. İkizdere’deki evleri baraj suları altında kaldıktan sonra Kızılcaköy’ün yakınında yaptırdıkları evde yaşamaya başlamışlar. Evde bahçeyle ve tavuklarıyla uğraşıyor. Köye sadece Cuma namazı için gidiyor.
Kızılcaköy 1935 yılında Aydın’a yedi kilometre uzakta kurulmuş bir Türkmen köyü. Adnan Menderes Üniversitesi’nden Aysun Kara tezinde Çullıyan yörüklerine bağlı Kızıldepe aşiretinin yerleşimi olduğunu tespit ediyor.
Köyün bu günkü geçim kaynağı zeytin, incir, bamya, sebze, narenciye ve hayvancılıktır.
Özellikle Pandemi sürecinde Aydın ve çevresindeki gelir düzeyi uygun olan kesimlerin yerleşmeye başlamasıyla Kızılcaköy ilgi çekti. Ayrıca şehre yakın oluşu bazı işletmecilerin köydeki zeytin bahçelerini düğün organizasyonu, kahvaltı bahçesi, eğlence mekanı olarak kullanması da köyün çehresini değiştirdi.
Son yıllarda özel enerji şirketleri köyde Jeotermal Elektrik Santrali kurmak için girişimde bulundu. Bunun üzerine başta kadınlar olmak üzerte Kızılcaköylüler direnmeye başladı.
Okyar çiftinin Nisan 2010 yılında göç ettikleri Kızılcaköy’ün nüfusu bu gün 1063 kişidir.
Okyar çifti İkizdere Köyünden göç etmek zorunda kalınca Kızılcaköy’ün dışında buldukları bu araziyi satın alarak ev yapmışlar.
Hasan ve Nazire Okyar, Kızılcaköy’deki evlerinin bahçeye bakan verandasında öğlen yemeği yiyor. Altmış beş yıldır evli olduklarını ve sofraya daima birlikte oturduklarını anlatıyorlar.
Okyarların oğlu Hüseyin zeytin hasadı yapıyor. Yaylada ceviz toplama işini bitirdikten sonra ovaya, anne ve babasına yardım için gelmiş.
Nazire Okyar tavukları yemledikten sonra kümesin etrafını temizliyor. İkizdere’deki evlerini boşaltmak zorunda kalınca söktükleri çatı tahtalarıyla yeni evin bahçesine koyunlar için ağıl, tavuklar için de kümes yapmışlar.
Nezire Okyar İkizdere’deki evlerinde kullandıkları kuzineyi biraz eskimiş olsa bile bahçede yemek yapmak ve su ısıtmak için kullanmaya devam ettiklerini anlatıyor.
Hasan Okyar İkizdere Köyü’nden Kızılcaköy’e göçerken eşyalarını taşıdıkları kamyonetin önünde poz veriyor. Kırmızı kamyonet, Kızılcaköy’deki yeni evlerinin bahçesinde durmaktadır.
Dereağzı Köyü’nde yaşayan Sergen Turan avlanmak için geldiği baraja gölünde manzarayı seyrediyor. Son yıllarda su seviyesinin çok azaldığını ve daha önce görmediği manzaraların ortaya çıktığını anlatıyor.
Baraj suları çekildikçe İkizdere Köyü’nün kalıntıları ortaya çıkıyor. 250 yıl kadar önce kurulan köyde 2009 yılına kadar 149 hanede 627 kişi yaşıyormuş.
İkizdere Barajı’nın suları çekilmeye başladıktan sonra çevre köylerden gelen çobanlar ineklerini dere yatağında otlatıyor.
İkizdere Barajında suları çekilmeye başlayınca Aydın ve çevresinde yaşayanlar hafta sonları baraj havzasında piknik yapıyor.
İkizdere Baraj göletinde sular çekilince eski Tire yolu ortaya çıkıyor.
İkizdere Köyü’nde Hasan Okyar’ın ninesinin adını taşıyan yol kıyısı sebili ortaya çıkıyor. Sarı Kız Sebilinin etrafında bulunan çınar ağaçları ve kavaklar baraj yapımı sırasında kesilmiş.
