Seferihisar’dan gelen üçyol ağzında Sığacık’a, RES- Rüzgar Enerji Santrallarına ve TOKİ’ye giden yollar buluşuyor.
Topraksızlaşma, Selma Oransay
Toprak, yer kürenin kırılgan özellikteki dış derisidir. Sayısız türü barındıran dinamik ve kompleks bir ekosistem yaratan toprak yaşam için çok değerlidir.
Gezegenimizin yüzey toprağının yarısı son 150 yıl içinde kaybolmuştur. Taş ocağı amaçlı olarak kazılan ve taşınan taşlar sonucu yeraltı sularının seviyesine inildiğinde açılan çukurları yeraltı sularının doldurması kaçınılmazdır. (1)
Türkiye topraklarının %68’i elli santim ve daha az derinliğe sahiptir. (2)
Ülkemizde erozyon ve verimli toprak kaybıAvrupa’dan 12, Afrikadan 17 kat fazladır. Topraklarımızın sadece % 6.64 ünde erozyon sorunu yoktur, %79’u ise erozyon etkisindedir. (3)
Dünyada olduğu gibi bizde de yapılaşma en önemli çevre sorunlarımızdan biri haline geldi. Sadece binalar değil, inşaatlarda kullanılan taş, çakıl, kum gibi malzemelerin çıkarıldığı ocaklar, çimento hammaddeleri için yapılan kazılar ile beton tesisleri, yerleşim alanlarından uzakta olsalar bile çevreye en az inşaatlar kadar zarar veriyor. (4)
Açılan her taş ocağıyla birlikte verimli topraklar azalırken yeraltı suları yer değiştiriyor, buharlaşıyor. Çevreye dağılan tozla birlikte zararlı maddeler hem tarım arazilerini hem de yakındaki canlıları olumsuz etkiliyor, yaşam alanlarını tahrip ediyor yok olmalarına yol açıyor. (5)
Erozyonun bu denli hızlanmış olmasının nedeni insanlardır. Yanlış arazi kullanımı diyebileceğimiz ormansızlaştırma, aşırı otlatma, toprak taşıma ve kazarak taş ocakları açma bunlardan başlıcalarıdır. (6)
Taş ocaklarının ve erozyonun zararları arasında habitatı yok etme, biyolojik çeşitliliğe yönelik tehdit başı çeker. Gürültü kirliliği bazı canlıların üremesini olumsuz etkiler. Kum ve çakıl ocağı atıkları olan kil ve silt sağlığa yönelik tehditleri beraberinde getirir. Çalışan işçilerin bunları soluması sonucu asthma, allerjik reaksiyonlar hatta kanser gelişebilir. Bu çevre rahatsızlığı sonucu çiftçilik engellenir, hayvanların serbest dolaşımı kısıtlanır, tarımsal verimde azalma meydana gelir. (7)
İş makineleri çalışırken ve malzemelerin nakli sırasında ciddi sağlık sorunlarına yol açabilecek tozlar saçılır. 10 milimikron altındaki partiküller dolaşıma geçer ve sağlık sorunları yaratır. (8)
Seferihisar merkezine dört beş kilometre, sahildeki Sığacık yerleşkesine ise iki üç kilometre uzakta bir hazine arazisine sıkışık düzende 3.000 konutluk bir inşaat projesi başlatıldı. Bu projeyi ucuza mal edebilmek için inşaat alanının hemen yanına taş, kum ve çakıl ocakları açıldı. İnşaatların karşısındaki zeytinliklerde ve tarlalarda tarımsal üretim bitti, arazilerin çoğu çoktan el değiştirdi.
Bu çalışmayı yaparken amacım, tarım arazilerinin yanı başındaki bir devlet arazisinde başlatılan TOKİ inşaatlarının ve yanına açılan taş ocağı ile beton fabrikasının çevre üstündeki etkilerini izlemekti.
(1) https://www.worldwildlife.org/threats/soil-erosion-and-degradation
(2) https://cem.csb.gov.tr/turkiye-de-erozyon-i-103687
(3) http://www.tarimkutuphanesi.org
(4) https://www.researchgate.net/publication/342344767/Açık Taş Ocağı İşletmesininçevreye Etkileri ve Sürdürülebilirliği
(5) http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/TEZ/43944.pdf
(6) https://www.ankaratb.org.tr/lib_upload/127_EREZYON_09_07_2012.pdf
(7)https://www.researchgate.net/publication/342344767_Acık_Tas_Ocagı_Isletmesının_Cevreye_Etkılerı_Ve_Surdurulebılırlıgı
(8) http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/TEZ/43944.pdf
Sığacık sahili iki tepeye bakıyor. Tepelerin birinde RES’ler (Rüzgar Enerji Santalleri) bulunuyor. Bu tepenin eteklerine doğru yapılaşma başlamış. Boş görünen tepenin hemen arkasında ise TOKİ inşaatı sürmektedir.
TOKİ inşaatı Seferihisar ile Sığacık sahili arasında yer alıyor. İnşaatın yeni etapları Sığacık koyunu görecek şekilde tepeye doğru yükselecektir. Çevreciler yakın zamanda TOKİ alanının sahille birleşmesinin önünün açılmasından endişe etmektedir.
Kısa süre içinde tamamlanan bloklar verimli arazilerin üstünde yükseliyor.
Büyükbaş hayvanlardan oluşan sürü henüz yapılaşmanın başlamadığı çayırda günlük yaşamlarını sürdürüyor. Sosyoekonomik dönüşümün henüz tamamlanmadığı bölgede tarım ve hayvancılık faaliyetlerine devam eden az sayıda çiftçi kalmış.
Nilgün ve Hüsnü Çöllü’nün koyunları çayırda yayılmaya çıkmadan önce ağılda bekliyor. Nilgün Çöllü koyunların birçoğunu kış boyunca doğurttuğunu ve kuzularıyla birlikte hepsini çok sevdiğini söylemektedir. ailesi Tokiye yakın geniş arazilere sahip olan Hüsnü Çöllü Düzce köyünün yerlisi ve çocukluğundan bu yana çobanlık yapmaktadır.
Flora Marmaris isimli tarım bahçesi organik sebze ve meyve üretmek amacıyla kurulmuş. Bahçenin sınırlarında bugün binalar yükseliyor.
İnşaatlara komşu tarlalarda ikinci mahsul olarak mısır ekiminden önce kadınlar sulama borularını yerleştiriyor.
İnşaat alanının yana açılan taş ve çimento ocağında faaliyetler devam ediyor.
Beton mikseri yeni inşaat alanına gidiyor.
Yenilenmek üzere sökülen asfalt yolun atıkları doğaya terkediliyor. İnşaat alanında çalışan ağır tonajlı kamyonlar ve iş makineleri asfaltı tahrip etmektedir.
İnşaatların yakınındaki taş ocağında çalışma devam ediyor. Yapılarda kullanılacak malzemeyi sağlamak için yapılan kazılar verimli toprak katmanını yok ediyor. Bu kazılar nedeniyle birçok yerde yer altı suları yüzeye çıkmaktadır.
Büyükbaş hayvan sürüsü taş ocağından arta kalan çukura biriken suya iniyor.
Taş ocağının kazarak yarattığı çukura dolan sular bir süre sonra çekiliyor. Verimli toprak tahrip edildiği için geride ölü doğa kalmış.
Alandaki çalışmalar sırasında açılan çukurlar olduğu gibi bırakılıyor. Kazı çalışmaları nakliye ve ham malzemenin işlenmesi sırasında ortaya çıkan tozuma sorunlara neden olur. 10 milimikron altındaki partiküller havada dolaşıma geçer ve sağlık sorunları yaratırlar.
Toki evlerinin teslim tarihi yaklaşırken çevredeki tarlalara da “satılık” tabelaları dikiliyor.
